Οι freelancers στη φωτογραφία αλλά και αλλού ήταν από παλιά ενεργό και δυναμικό κομμάτι των δημιουργικών επαγγελμάτων. Λίγο (ή και πολύ) καλλιτέχνες, λίγο τυχοδιώκτες αλλά και βουτηγμένοι στην αβεβαιότητα πολλές φορές, προσπαθούσαν και προσπαθούν να ζήσουν και να βελτιωθούν μέσα από την ίδια τους την τέχνη.

Μπορούμε όμως να εμπιστευόμαστε έναν freelancer φωτογράφο; Μπορούμε να βασιζόμαστε πάνω του για μία συνεργασία, είτε αυτή αφορά τις προσωπικές μας στιγμές, το γάμο μας ή τη βάπτιση του παιδιού μας; Θα είμαστε ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα και την τιμή, θα νιώθουμε άνετα μαζί του κατά τη διάρκεια της φωτογράφισης και θα έχει εκείνος τη δυνατότητα να αντεπεξέλθει στις δικές μας προσδοκίες;

Η μοναδική απάντηση στις παραπάνω ερωτήσεις είναι “Ναι”, χωρίς ενδοιασμούς. Ο freelancer προφανώς θα είναι άνθρωπος που έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη σας με το έργο του αλλά και με τις συστάσεις από φίλους ή γνωστούς. Ανήκει σε εκείνους που αγαπούν πραγματικά τη φωτογραφία και τη δημιουργία, αφού δεν υποχρεώθηκε να συνεχίσει μία οικογενειακή επιχείρηση ή δεν κληρονόμησε ένα φωτογραφικό studio με τον πλήρη εξοπλισμό από τον πατέρα ή τον παππού του ακόμα. Η δίψα του για το αποτέλεσμα είναι πρωτογενής και αβίαστη, ενώ δεν έχει περάσει καν από το φίλτρο της βιομηχανοποίησης των παραδοσιακών αειθαλών φωτογραφείων.

Για παράδειγμα όταν βλέπω στομφώδεις επιγραφές όπως “Από το 1950 κοντά σας στη φωτογραφία γάμου και βάπτισης” αισθάνομαι, ανεξήγητα ίσως, ότι αυτή η μπίζνα του “σωστού επαγγελματία” μάλλον δε μου ταιριάζει, ούτε και θα μου δώσει το αποτέλεσμα που επιθυμώ. Είναι πολύ πιθανόν αυτά τα γραφεία ή studios να διαθέτουν ενημερωμένο εξοπλισμό και τεχνικά μέσα με πολύ καλές δυνατότητες. Η αληθινή μαγεία της φωτογραφίας όμως, που κρύβεται πίσω από το στυγνό επαγγελματισμό, έχει θέση ανάμεσα σε όλα αυτά;

Ο freelancer φωτογράφος έχει άλλη στόφα, διαφορετική τρέλα και ρομαντισμό μέσα του, όχι για να κάνει καριέρα και να συντηρήσει την επιχείρηση. Δεν είναι επιχειρηματίας, ούτε καριερίστας. Εξάλλου είναι δόκιμη η λέξη “καριέρα” για την τέχνη; Ο καλλιτέχνης δεν είναι ούτε γιάπης ούτε εν δυνάμει golden boy. Υπάρχει πιθανότητα για μεγάλο διάστημα της ζωής του να μην καταφέρει να παράξει αξιόλογο καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, αλλά κάποια στιγμή να δημιουργήσει έργα που θα μείνουν στην ιστορία ως μοναδικά. Ο καλλιτέχνης φωτογράφος όμως, που απολαμβάνει να φωτογραφίζει και να αναγνωρίζεται το έργο του από το κοινό θεωρητικά και έμπρακτα ταυτόχρονα, αποφασίζει κάποια στιγμή στη ζωή του να βάλει επαγγελματισμό στη σχέση του με το κοινό, για να παρέχει τις υπηρεσίες του σε όποιον τις χρειαστεί και σε όποιον αναγνωρίζει την ποιότητά του.

Δεν παύει να είναι επαγγελματίας ο freelancer, αλλά χωρίς τα αρνητικά παρελκόμενα αυτής της λέξης. Είναι σωστός στις υποχρεώσεις και τις προθεσμίες του, πιστός στα θέλω των ανθρώπων που τον εμπιστεύονται και τελειομανής με το έργο προς παράδοση. Όλα αυτά σε συνάρτηση με την αληθινή αγάπη που τρέφει για τη φωτογραφία και το διαρκές άγχος να παραμείνει αρεστό το έργο του στο εκάστοτε κοινό του. Με την τιμή όμως τι γίνεται;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν προσλάβετε κάποιο φωτογράφο και δεν απευθυνθείτε σε κάποιο γραφείο, η τιμή θα είναι σαφώς χαμηλότερη από αυτή που θα σας ζητούσε το γραφείο. Αν δεν είναι, τότε θα πρέπει να εξετάσετε αυτή τη διαφορά και να διαπιστώσετε αν η κοστολόγηση τη δουλειάς του φωτογράφου, αντικατοπτρίζει πράγματι την ποιότητά του. Αν όχι, τότε αναζητήστε άλλον και αφήστε άλλους να κλείσουν το “κελεπούρι”. Είναι όμως κανόνας συνήθως ότι οι freelancers “χαλάνε την πιάτσα” με τις χαμηλές τιμές που παρέχουν και γι’αυτό το λόγο απαξιώνονται πλήρως από τους αιώνιους γραφειοκράτες φωτογράφους businessmen.

Σε καμία περίπτωση, παρ’όλα αυτά δεν αγιοποιώ με αυτό μου το κείμενο όλους τους freelancers. Υπάρχουν και αδιάφοροι φωτογράφοι που ασχολούνται με την τέχνη απλά για να βάζουν λεζάντα στον εαυτό τους ή και γιατί θεωρούν ότι είναι της μόδας και ίσως έτσι καταφέρουν να βγάλουν πολλά χρήματα. Αυτούς θα πρέπει να προσέξετε στην αναζήτησή σας και να φιλτράρετε όσα ακούτε, για να μείνετε στο τέλος ικανοποιημένοι από το αποτέλεσμα, αλλά και για να διασκεδάσετε στο έπακρο την διαδικασία-ιεροτελεστία της φωτογράφισης.

Κωστής Μπακόπουλος