Blog

6 tips και “Φθόνος, Τέχνη, Εξέλιξη, Επικοινωνία”

Φωτογραφίζεις. Πολύ καλά κάνεις. Ψυχοθεραπεία, αυτοσυγκέντρωση, διασκέδαση, δημιουργικότητα, έκφραση και πολλά άλλα. Θέλεις να φωτογραφίσεις κι άλλο. Πας πολύ καλά λοιπόν.

Αν φωτογραφίζεις, γνωρίζεις πολύ καλά ότι κάποιες φορές εκτός από τον εαυτό σου, το φωτισμό, τα κλείστρα και τα διάφραγματα, την έμπνευσή σου κλπ, έχεις και άλλους παράγοντες που πρέπει να διαχειριστείς με αριστοτεχνικό τρόπο. Παράγοντες που ουδεμία σχέση έχουν με τη φωτογραφία και την τέχνη, μα την επηρεάζουν άμεσα και αποκτούν ζωτικό ρόλο πάνω στο τελικό αποτέλεσμα, ακόμη κι αν εσύ δεν έχεις πάρει είδηση ότι υπάρχουν εκεί και καραδοκούν να σε ακυρώσουν. Παράγοντες αντίπαλοι, που μπορούν όμως να γίνουν σύμμαχοι στο έργο σου.

Για να εξηγήσω ακριβώς τι εννοώ, θα ξεκινήσω με ένα πρόσφατο συμβάν, θα συνεχίσω με κάποια αυτοβιογραφικά γεγονότα που ίσως φανούν χρήσιμα και θα τελειώσω το κείμενο με κάποιες προτροπές, παραινέσεις και συμπεράσματα.

Πριν από καιρό, ανέλαβα την επαγελματική φωτογράφιση ενός χώρου. Δεν έχει σημασία τι είδους χώρος είναι, σημασία έχει ότι κατά τη διάρκεια της εργασίας μου είχα να αντιμετωπίσω το φθόνο ενός αποτυχημένου μεσήλικα φωτογράφου. Κάπου εδώ να ανοίξω μία παρένθεση σχετικά με το χαρακτηρισμό “αποτυχημένος”. Προσωπικά δε θεωρώ επιτυχημένους τους φωτογράφους που είναι πολυδιαφημισμένοι ή έχουν πολλούς followers στα social media. Θεωρώ επιτυχία για ένα έργο και, κατ’ επέκταση για το δημιουργό του, το να δημιουργεί στο θεατή ένα αλλοπρόσαλο συναίσθημα μόνο με τη θέασή του. Συναίσθημα πάθους, μίσους, αγάπης, μεταφοράς μέσα στη φωτογραφία, ένα ρίγος που οφείλεται στην τέχνη. Ένα ανάμικτο, αλλά δυνατό συναίσθημα, που μόνο οι αληθινοί ρέκτες της φωτογραφικής τέχνης έχουν τη δυνατότητα να νιώσουν και να παράξουν. Χαρακτηρίζω λοιπόν ως αποτυχημένο τον παραπάνω φίλο μας, καθώς εκτός από τη γκρίνια του, την υποβόσκουσα αυτολύπησή του και την χωρίς καμία αφορμή υποβάθμιση της ποιότητας της δικής μου δουλειάς, είχε να μου επιδείξει και αποτυχημένο έργο, για το οποίο ήταν περήφανος.

Ας επιστρέψουμε λοιπόν στη φωτογράφιση. Ήταν αργία, ο κύριος αυτός που είναι κάτι σαν επιστάτης του χώρου, θα μου άνοιγε το χώρο και τα φώτα αυτού για να φωτογραφίσω. Πιθανότατα ενοχλήθηκε που ο εργοδότης του τον έφερε μέσα στην αργία στο χώρο εργασίας και θεώρησε ψυχοθεραπευτικό για εκείνον να μου εκθέσει από τα πρώτα πέντε λεπτά της γνωριμίας μας όλα του τα παράπονα σχετικά με τον εργοδότη του, το χαρακτήρα αυτού και την αναξιοπιστία του, πράγμα που προσωπικά δε με ενδιέφερε, αφού η συμφωνία είχε ήδη κλειστεί με τον άνθρωπο που θα με πλήρωνε για το χρόνο και την τέχνη μου. Στο εξής λοιπόν, σε κάθε βήμα μου, σε κάθε κλικ μου και σε κάθε ανάσα μου, τον είχα δίπλα μου, πίσω μου, μπροστά μου, στην άκρη ή και στη μέση του κάδρου μου. Με ευγένεια του ζήτησα πάνω από δύο φορές να εξαφανιστεί από το κάδρο μου. Το ότι βιαζόταν, βαριόταν, βαρυγκωμούσε όμως, ήταν μόνο η αρχή.

Στον επόμενο χώρο της επιχείρησης, στη διπλανή αίθουσα, ξεδίπλωσε ολόκληρο το φθόνο του και με μία επίδειξη άχρηστων γνώσεων περί φωτογραφικών μηχανών που δε χρησιμοποιούνται πλέον ξεκίνησε να με “εντυπωσιάζει”. Άφησα τον αρχικό εκνευρισμό μου στην άκρη και σκέφτηκα να το διασκεδάσω λίγο. Χαλαρώνοντας λοιπόν τον εαυτό μου για να πετύχω το βέλτιστο αποτέλεσμα ακόμα και με απρόβλεπτα αντίξοες συνθήκες, πραγματικά απόλαυσα την παρέα του επί παντός επιστητού επιστάτη. Μου αράδιασε με ύφος περισπούδαστο όλο του τον εξοπλισμό, ο οποίος τελικά του είναι άχρηστος, αφού δε φωτογραφίζει. Μου εξέθεσε ακριβώς πώς πρέπει να είναι κάποιες φωτογραφικές διαδικασίες για να στηθεί ένα φωτογραφικό θέμα σε περιοδικό της δεκαετίας του 1990. Συνέχιζα να δείχνω εντυπωσιασμένος παρά το ότι εκείνη την ώρα εργαζόμουν.

Τέλος, αφού με αποδόμησε αριστοτεχνικά και με το γάντι, ισοπεδώνοντας τους πιο νέους φωτογράφους και την εξέλιξη της τεχνολογίας, μη μπορώντας να αποδεχτεί πλήρως ότι ο σκοτεινός θάλαμος είναι πλέον χόμπι, με αποτελείωσε με το έργο του. Από το μπαλκόνι του σπιτιού του, μετά από ημέρες ερευνών και αποτυχημένων προσπαθειών, τα είχε καταφέρει. Πέτυχε να συνειδητοποιήσει ότι κάθε μέρα το ίδιο αεροπλάνο περνούσε από ένα σημείο που του άρεσε, καθώς όντως συνδυαζόταν πολύ σωστά η έλευση του αεροπλάνου με το φως του ηλίου και το φωτογράφισε. Μετά τον πρόλογο, είδα τη ναυαρχίδα των φωτογραφιών του, το έπος για το οποίο καυχιόταν με στόμφο. Την είχε κάπου στα αρχεία του κινητού του και έσπευσε να μου την παρουσιάσει. Αυτό που είδα, αντικειμενικά, ήταν μία ανούσια, σχεδόν κακή φωτογραφία, κάκιστης επεξεργασίας, τραβηγμένη με τον υπέροχο τηλεφακό του, που μάλλον όμως δεν ξέρει καλά καλά να χρησιμοποιεί. Απαράδεκτη εικόνα για έναν άνθρωπο που φωτογραφίζει σχεδόν 30 χρόνια (ή μπορεί και όχι). Τον επιβράβευσα, θαύμασα τις ικανότητες και την υπομονή του που επέφεραν αυτό το “άριστο” αποτέλεσμα, τελείωσα μετά κόπων και βασάνων τη δουλειά μου και τον χαιρέτησα ευγενικά αποχωρώντας. Το μόνο αρνητικό στην όλη ιστορία είναι ότι πλέον έχω μετανιώσει που του είπα ότι μου άρεσε η φωτογραφία του, η οποία ήταν επιεικώς άθλια. Τα έχω με τον εαυτό μου επειδή η στιγμιαία αβρότητα και η ευγένεια δε μου επέτρεψαν να ταρακουνήσω έναν αλλοπαρμένο πρώην ή wanna be φωτογράφο, αλλά αντί αυτού, του τάισα λίγο παραπάνω το παραφουσκωμένο εγώ του.

Συμπέρασμα: Ο μόνος λόγος που διηγήθηκα αυτή την ιστορία, είναι για να μεταφέρω εκεί έξω την εμπειρία μιας δυσκολίας που δεν περίμενα ότι θα προκύψει. Ο επιστάτης-φωτογράφος-επιστήμων-μάστορας είχε βουλιάξει κάπου μεταξύ φιλμάτης φωτογραφίας, επαγγελματικής αποτυχίας και καλλιτεχνικού Καιάδα. Και είναι πολύ λογική συνέπεια, καθώς δε φάνηκε να έχει καμία επιθυμία να προσαρμοστεί στο τώρα, αν και εμφανισιακά δείχνει ένας πολύ σύγχρονος άνθρωπος και σε καμία περίπτωση δε θυμίζει παρωχημένο  μεσήλικα, ούτε σε ντύσιμο ούτε σε γενικό στυλ εμφάνισης. Επέλεξε όμως να μην αλλάξει τίποτα σχετικό με την τέχνη του. Όμως, όποιος δεν αλλάζει, βουλιάζει. Αυτό είναι το μότο μου εδώ και αρκετό καιρό και η επαλήθευσή του ήταν ακριβώς μπροστά μου με σάρκα και οστά.

Από τη μέγιστη επίδειξη φθόνου παραπάνω, ας περάσουμε κλιμακωτά αλλά με φθίνουσα κατεύθυνση προς το φθόνο στη φωτογραφία γενικότερα. Ξεκίνησα να φωτογραφίζω αρχικά επαγγελματικά ως βοηθός φωτογράφου γάμου. Αρνήθηκα να πληρωθώ, έκανα τα κλικ μου, δοκίμασα τις αντοχές μου, την έμπνευσή μου, είδα και τον τρόπο δουλειάς διαφόρων φωτογράφων, τον οποίο τελικά όχι μόνο δεν αντέγραψα, αλλά δε χάνω ευκαιρία να στηλιτεύω σε κάθε συζήτηση ή έκφραση της γνώμης μου. Έπειτα ξεκίνησα να πληρώνομαι για τις υπηρεσίες μου, μόνο όταν ήμουν σίγουρος πλέον για τον εαυτό μου, ενώ πολύ σύντομα ανέλαβα και μόνος την πρώτη μου δουλειά. Εκεί είχα να αντιμετωπίσω κάθε επίδοξο επικριτή-εκκολαπτόμενο σταρ και αντιστάρ. Λογικό να θέλεις να φωτογραφίσεις το γάμο ως καλεσμένος, λογικό να μου ζητάς χώρο, λογικό να στον δίνω. Πραγματικά πιστεύω ότι είναι μία γιορτή ο γάμος ή η βάπτιση και όλοι έχουν δικαίωμα να τη χαρούν. Δεν είναι λογικό όμως να σαμποτάρεις τη δουλειά μου, να κρίνεις και να ενοχλείς. Μην ξεχνάς ότι εγώ στο τέλος θα είμαι αυτός που θα πρέπει να παραδώσει το αποτέλεσμα της τέχνης του και αν αυτό δεν είναι καλό θα εκτεθώ. Το χειρότερο είναι όμως πως ξεχνάς ότι θα στερήσεις από τους αγαπημένους σου που συμμετέχουν στην τελετή ή στο γλέντι, τη χαρά να απολάυσουν όμορφες εικόνες και να έχουν στο αρχείο τους με τον καλύτερο τρόπο αποτυπωμένες τις αναμνήσεις ζωής που μου ανέθεσαν να δημιουργήσω για εκείνους.

Κοιτώντας τώρα από την άλλη μεριά, τα μούτρα μας δηλαδή, εμάς τους ίδιους τους φωτογράφους, εντοπίζω χειρότερα εγκλήματα. Έτσι λοιπόν, αν είσαι, αν υπήρξες ή αν δηλώνεις φωτογράφος καλό θα είναι και για σένα και για τους γύρω σου να μην υποπίπτεις σε μερικά παραπτώματα. Όχι τεχνικά, σε αυτά κάνε όσα λάθη θέλεις, η τέχνη γεννιέται από λάθη και από σπάσιμο κανόνων. Παραπτώματα ουσιαστικά, ζωτικά και καίρια για την εξέλιξή σου και την επικοινωνία με τη φωτογραφική κοινωνία αλλά και την μη φωτογραφική πλευρά του κόσμου. Απόφυγέ τα, όχι για να είσαι αρεστός, αλλά για να είσαι σωστός.

  • Μην κατακρίνεις ό,τι δεν καταλαβαίνεις. Απόλαυσε αυτό που βλέπεις, είτε είναι διαδικασία είτε αποτέλεσμα φωτογράφισης, ίσως έχει να σου δώσει κάτι. Αν θέλεις όντως να ασχοληθείς με αυτό που βλέπεις, μην το κατηγορείς, ανάλυσε μέσα σου τις αιτίες και τα αποτελέσματα, κοίτα και ξανακοίτα το έργο αν πρόκειται για μία φωτογραφία, συζήτα το με τον εαυτό σου ή με κάποιον που το έχει δει, άκου απόψεις, κράτα το μέσα σου ή πέτα το. Αν δε θέλεις να ασχοληθείς, κάνε πως δεν το είδες. Μην το κατηγορείς.

  • Άφησε τον κόσμο να κάνει τη δουλειά του. Μην έχεις άποψη πάνω σε αυτή χωρίς να σου ζητηθεί. Μη ζηλεύεις. Μην έχεις πάντα στο πίσω ή στο μπροστά μέρος του μυαλού σου ότι εσύ θα το έκανες καλύτερα. Αν κάποτε σου ζητηθεί, απόδειξε ότι το κάνεις καλά, ότι έχεις στόφα καλλιτέχνη, ότι το αγαπάς. Σκέτο, όχι πιο πολύ από κάποιον άλλο. Το αγαπάς, το κάνεις καλά, σκέτο, ξαναλέω.

  • Μην απαιτείς με θράσος να αναθέτουν μόνο σε σένα δουλειές και projects. Αν κάτι θεωρείς ότι δε θα το προλάβεις ή ότι δε θα το πραγματοποιήσεις στην εντέλεια, τότε μην το αναλάβεις. Και αν θέλεις να φροντίσεις λίγο και το κάρμα σου, φρόντισε να προτείνεις στον πελάτη σου κάποιον που θεωρείς ότι θα το κάνει τέλεια και στον απαιτούμενο χρόνο. Προσωπικά δεν έχω διστάσει να απορρίψω δουλειές λόγω χρόνου, τεχνογνωσίας, ακόμη και λόγω διάθεσης. Αν υποψιάζομαι ότι δε θα αποδώσω, επειδή όλη μου η ύπαρξη είναι αφιερωμένη σε ένα τρέχον project ή επειδή σε αυτό το μήνα της ζωής μου δε νιώθω δημιουργικός ή έχω τα ψυχολογικά μου ή είμαι πιο κλειστός και από νεογέννητο τριαντάφυλλο, δε θα αναλάβω κάτι. Δεν είσαι εργάτης σε βαμβακοφυτεία, η δουλειά σου αφορά τέχνη-έκφραση-εργασία-αποτέλεσμα. Δεν είναι δυνατό πάντα να είσαι σουπερντούπερμαν (ή γούμαν), πρέπει να δίνεις ελαφρυντικά και όφφες στον εαυτό σου.

  • Σχετικά με την προαναφερθείσα βαμβακοφυτεία: Μην αναλαμβάνεις projects ως αγγαρεία. Όσο μπορείς δηλαδή. Αν πεινάς, αν δεν έχεις να πάρεις γάλα και ψωμί για τα παιδιά σου, αλλάζει το πράγμα. Πάντα όμως η απορία μου ήταν αν όντως σε κάποιες οικογένειες τα παιδιά γουστάρουν το γάλα και το ψωμί. Συνεχίζω όμως, προσποιούμενος ότι το γάλα και το ψωμί είναι τα υπέρτατα αγαθά για το μεγάλωμα των παιδιών. Μη βλέπεις την τέχνη σα μπίζνα, δεν είναι. Δημιουργία είναι. Οι άνθρωποι δεν είναι αριθμοί, ποσά και χρόνος απασχόλησής σου, είναι οντότητες. Αν λοιπόν αναλάβεις το γάμο τους, σεβάσου όλη αυτή την κακοποίηση που έχουν ήδη υποστεί από “επαγγελματίες” θρησκείας, φαγητού κι εστίασης και πάει λέγοντας. Αν αναλάβεις να απαθανατίσεις τις στιγμές τους, μην είσαι με το ρολόι στο χέρι λες και είσαι ο άνθρωπος ταξίμετρο. Δεν έχει σημασία αν θα αποχωρήσεις από την εκδήλωση στη 1.00, στις 2.00 ή στις 3.00. Εκείνο το βράδυ είσαι κλεισμένος, είσαι επιφορτισμένος με το βαρύ και όμορφο έργο δημιουργίας μίας καλαίσθητης ιστορίας για το ζευγάρι και τις οικογένειες που το πλαισιώνουν. Νιώσε το, γίνε μέρος της γιορτής, ακολούθα τη στιγμή και σίγουρα θα λάμψεις σε λίγο καιρό που όλοι θα έχουν ξεμεθύσει από το αλκοόλ και τη χαρά εκείνης της ημέρας. Εσύ θα διαμορφώσεις τη συνολική εικόνα της περίστασης. Σε λίγους μήνες όλοι θα έχουν ξεχάσει τι έζησαν και θα το ξαναζούν μέσα από τις εικόνες που δημιούργησες εσύ. Δεν είναι μπίζνα, είναι σχεδόν ιερή διαδικασία.

    Σημείωση: Τα παραπάνω δε σημαίνουν σε καμία περίπτωση ότι θα πρέπει να υποτιμάς τη δουλειά σου. Αξιολόγησέ τη σωστά και ζήτα την αμοιβή που θεωρείς ότι σου αξίζει. Αρκεί να είσαι μέτοχος στη διαδικασία και όχι εκτελεστής ή απλά χειριστής φωτογραφικής μηχανής.

  • Πάντα υπάρχει πεδίο στη φωτογραφική τέχνη. Εκμεταλλεύσου το. Μην βαρυγκωμάς, μην ψάχνεις το νέο, το παράξενο, το τρομερό εκείνο κλικ που θα σε απογειώσει στα μάτια των θεατών. Αν σου αρέσει να φωτογραφίζεις κάτι, απλά κάν’το. Αν σου αρέσει να φωτογραφίζεις τρένα, για παράδειγμα, φωτογράφιζε τρένα. Επικεντρώσου σε αυτό. Βγάζε τα τρένα παντού και με όποιο τρόπο σου αρέσει. Τρένα στην πόλη, στην ύπαιθρο, βαγόνια μέσα-έξω, τρένα υπερσύγχρονα, εγκαταλελειμμένα κλπ. Δε χρειάζεται να φωτογραφίσεις και μόδα και ερείπια και τοπία και θάλασσα και δρόμο και λουλούδια και και και, απλά επειδή το κάνουν όλοι ή επειδή είναι πιασάρικο ή επειδή αρέσει στους άλλους. Αυτό μου θυμίζει κάτι φωτογραφικές ομάδες που συναντώ στους δρόμους και φωτογραφίζουν όλοι τα ίδια σαν αυτιστικοί τυπολάγνοι ψυχανάγκες. Λες και απαγορεύεται να ξεφύγει κάποιος από το βαρετό φωτογραφικό κοπάδι, μην του συμβεί κανένα κακό, μην τύχει και τραβήξει καμιά λάθος φωτογραφία και μετά τι θα πει το κοπάδι και ο κόσμος… Διαφοροποιήσου. Κάνε αυτό που σου βγαίνει, αυτό που αβίαστα σου αρέσει και, πίστεψέ το, θα γίνεις τόσο καλός σε αυτό, ίσως θα γίνεις ο καλύτερος ΕΣΥ, η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου. Πέσε πάνω στο αντικείμενο που σε τραβάει να φωτογραφίζεις, αποθέωσέ το, πειραματίσου, αποδόμησέ το, χτίσε ιστορίες πάνω του. Θα πετύχεις ένα σπουδαίο αποτέλεσμα και μάλιστα θα έχεις δημιουργήσει δικό σου “πεδίο τέχνης”, ολόδικό σου στυλ.

  • Τέλος, όσο πιο αφοσιωμένος στην τέχνη σου οφείλεις (στον εαυτό σου) να είσαι, άλλο τόσο ευέλικτος θα πρέπει να γίνεσαι. Μην κολλάς σε εξοπλισμούς και απαρχαιωμένες ιδέες. Επίσης μην απαιτείς να μένει πίσω όλος ο φωτογραφικός κόσμος, επειδή εσύ δεν επιθυμείς να προχωρήσεις εμπρός. Εξελίξου, ψάξε, ανακάλυψε, γύρνα, μίλα, άκου, διάβασε. Όλα γίνονται και όποιος σου πει το αντίθετο, ας μη σε επηρεάσει. Μπορείς να κάνεις τα πάντα στη φωτογραφία, αρκεί να το θέλεις. Μην κολλάς στον τάδε τρόπο λήψης πορτρέτου, μη μετράς το φως λες και είσαι φυσικός επιστήμων, μη μετράς το κάδρο σου με το χάρακα του μυαλού σου. Μελέτα τους παλιούς φωτογράφους, από τον Ansel Adams μέχρι τον Henri Cartier Bresson, μετά όμως μπες στο Instagram  και χάζεψε νέες τάσεις, νέους φωτογράφους και ιδέες. Ιδέες από την Ασία, την Αμερική, ακόμα όμως και από τη διπλανή γειτονιά του σπιτιού σου. Επικοινωνία λέγεται. Είναι υπέροχο πόσα μπορεί να σου δώσει μια βόλτα στο ανοιχτό σου μυαλό ή με όχημα το ανοιχτό σου μυαλό. Μη βουλιάξεις σαν τον επί παντός επιστητού επιστάτη που πρωταγωνίστησε στην αρχή του κειμένου, σκότωσέ τον μέσα σου αν τον εντοπίσεις ποτέ, πριν να σηκώσει κεφάλι και σε κατασπαράξει.

    Κωστής Μπακόπουλος

    Διαβάστε περισσότερα για τις φωτογραφίες μου και κείμενά μου ΕΔΩ

    Διαβάστε τον οδηγό μου με συμβουλές για την αγορά της πρώτης σας DSLR μηχανής στο skroutz, ΕΔΩ

    Διαβάστε στο skroutz τον οδηγό μου σχετικά με τους φακούς και τις λειτουργίες τους, καθώς και συμβουλές για όσους αναρωτιέστε ποιος φακός είναι ιδανικός για εσάς, ΕΔΩ

This Post Has 0 Comments

Leave A Reply