Η πιο άμεση και γρήγορη διάδοση εικόνας συμβαίνει πλέον μέσω του διαδικτύου. Εδώ δε θα κάνουμε λόγο για τις αναμνηστικές φωτογραφίες που ο καθένας μας τραβά ή για τις προσωπικές του στιγμές που επιλέγει να μοιράζεται με τον ιντερνετικό περίγυρό του. Έχει αποδειχτεί περίτρανα πως το facebook, το twitter, το instagram και άλλες εφαρμογές κατακλύζονται καθημερινά από αυτές τις φωτογραφίες και θα μπορούσαμε να πούμε πως η συνεχής κοινοποίηση φωτογραφιών τέτοιου τύπου έχει κερδίσει τους περισσότερους χρήστες και έχει δώσει νέο χαρακτήρα στα συνεχώς εξελισσόμενα social media. Η τέχνη όμως και ό,τι ο καθένας μας θεωρεί τέχνη, θα έπρεπε ή όχι να έχει θέση σε αυτά; Θα ήταν χρήσιμο να δημοσιεύονται φωτογραφίες που μάλλον τείνουν στο να περικλείουν περισσότερα συναισθήματα και αποτελούν τρόπο έκφρασης των δημιουργών τους ή μήπως η δημοσιοποίησή τους και τα επακόλουθα σχόλια μειώνουν την καλλιτεχνική τους αξία και παραπλανούν ή παροπλίζουν τον δημιουργό;

Η αλήθεια φυσικά βρίσκεται κάπου στη μέση. Ένας πολύ σπουδαίος Έλληνας δάσκαλος φωτογραφίας υπερασπίζεται σθεναρά την άποψη ότι οι φωτογραφίες δε θα έπρεπε να εκτίθενται στα social media, καθώς αυτό μπορεί να κάνει το φωτογράφο να παραπλανηθεί από θετικά σχόλια φίλων του ή να συμβεί το αντίθετο και να απογοητευτεί. Η προσωπική μου άποψη και εμπειρία όμως, ίσως και λόγω ηλικίας, καταδεικνύουν σαφώς πως η σωστή κατεύθυνση είναι η δημοσιοποίηση. Τα έργα μας δε γεννιούνται για να μένουν στα συρτάρια, ούτε για να τα βλέπουν μόνο οι άνθρωποι που βρίσκονται σε καθημερινή επαφή μαζί μας, στην καλύτερη περίπτωση.  Η τέχνη οφείλει στον εαυτό της και στον εκφραστή της να αποτελεί αντικείμενο συζήτησης και κριτικής. Μόνο έτσι αποκτά τη δύναμη να εξελιχθεί, αφού δεν είναι μονοκύτταρος οργανισμός, αλλά αναπτύσσεται χάρη σε πολλούς παράγοντες. Αν ποικίλα μάτια και μυαλά δεν ασχοληθούν μαζί της, τότε θα παραμείνει πρώιμη και ακατέργαστη και ο δημιουργός της δε θα έχει ποτέ την ευκαιρία να αντιληφθεί, να αφουγκραστεί, να βελτιωθεί ή και να αναγεννηθεί πολλές φορές.

Είναι αδιαμφισβήτητο ότι οι φυσικές εκθέσεις φωτογραφίας δίνουν έντονο χρώμα στις δημιουργίες, τις κάνουν χειροπιαστές και αποτυπωμένες ως είναι, φαντάζουν έτοιμες να τροφοδοτήσουν την αντίληψη του θεατή με αυτά που πρεσβεύουν. Ας σκεφτούμε όμως τι συμβαίνει στα social media. Εκεί όχι απλά περνούν τα μηνύματα του φωτογράφου στο κοινό, αλλά το κοινό έχει τη δυνατότητα να ανατρέξει ξανά και ξανά, ανάλογα με την ψυχολογία του, στο έργο και να το μελετήσει για όση ώρα θέλει, όποτε εκείνο θέλει, απολαμβάνοντας λιγότερο ή περισσότερο τη μαγεία της εικόνας. Η έκθεση φωτογραφίας μεταφέρεται αυτόματα στο χώρο του θεατή, ενώ ταυτόχρονα αν δει κάτι που θα τον εντυπωσιάσει, αυτόματα θα γίνει και ο ίδιος κοινωνός της τέχνης παροτρύνοντας άμεσα τον περίγυρό του να το δει, είτε μέσω της συνέχισης της διάδοσης από τα social media είτε απλά με το να δείξει στους γύρω του εκείνη τη στιγμή αυτό που βλέπει. Επίσης, έχει τη δυνατότητα ανά πάσα στιγμή να πει δημόσια τη γνώμη του για το έργο που κοιτά και να επιβραβεύσει τον καλλιτέχνη είτε να αναφέρει στοιχεία που ίσως τον ξενίζουν, διατυπώνοντας ερωτήσεις ή παρατηρήσεις. Διπλό το κέρδος της διάδοσης της φωτογραφίας λοιπόν μέσω του διαδικτύου: κοινό και φωτογράφος εισδύουν μαζί και ξεχωριστά στο μυστήριο της τέχνης.

Είναι σίγουρο πως η ποιότητα μιας φωτογραφίας δε μετριέται με likes, shares, favs ή retweets, αλλά εξίσου βέβαιο είναι πως το να μοιράζεσαι κάτι που βγαίνει από την ψυχή σου, μόνο καλό μπορεί να κάνει στη δημιουργικότητά σου. Ας φανταστούμε απλά πόσοι άνθρωποι γύρω μας ασχολούνται με τη φωτογραφία είτε επειδή τους εκφράζει, είτε επειδή τους χαλαρώνει από την καθημερινότητα και δεν το γνωρίζουμε, καθώς τα έργα τους παραμένουν καταχωνιασμένα σε κάποιο σκληρό δίσκο. Ας σκεφτούμε πόσοι από αυτούς τους ανθρώπους μπορεί να είναι πολύ καλοί φωτογράφοι και να μην το ξέρουν οι ίδιοι καλά καλά, στερώντας και από εμάς, το ανιδιοτελές κοινό τους, τη δυνατότητα να γνωρίσουμε την καλλιτεχνική τους πλευρά και να αισθανθούμε αυτό που θα μας προσέφερε η εικόνα που δημιούργησαν μέσα από τη φωτογραφική τους μηχανή.

Η φωτογραφία εξάλλου δεν είναι απλά ένα “κλικ”. Είναι διαδικασία εσωτερική, άμεσα συνδεδεμένη με την όραση, τη φαντασία και τα συναισθήματα. Μία διαδικασία που εξωτερικεύεται θέλοντας και μη, εκτυπωμένη σε χαρτί ή παρουσιαζόμενη σε μικρές και μεγάλες οθόνες, κάνοντας μάτια και ψυχές να συμφωνούν, να διαφωνούν, να θαυμάζουν, να αισθάνονται. Ας μοιραστούμε αυτή τη διαδικασία λοιπόν με κάθε σύγχρονο τρόπο. Προς το παρόν αυτός ο δίαυλος δεν είναι άλλος από τα social media…

 

Κωστής Μπακόπουλος